Ochrona Środowiska - Aktualności

Projekt ma charakter specustawy dedykowanej konkretnym, już zidentyfikowanym terenom poprzemysłowym, wybranym w oparciu o informacje na temat wpływu na środowisko tych terenów zgromadzonym w trakcie prac Zespołu ds. terenów zdegradowanych, dla których działania poprawiające stan środowiska mogą być sfinansowane z Krajowego Planu Odbudowy oraz innych funduszy europejskich w ramach polityki spójności w latach 2021–2027.
Ograniczenie zakresu regulacji do kilku konkretnych obiektów umożliwia rzeczywiste oszacowanie skutków finansowych planowanej regulacji. Priorytetem planowanej regulacji jest przede wszystkim usunięcie zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi jaki stwarzają wielkoobszarowe tereny poprzemysłowe oraz jeśli jest to możliwe – odzyskanie tych terenów do ponownego wykorzystania, w niektórych przypadkach poprzez nadanie im nowych funkcji. Określenie wielkoobszarowych terenów zdegradowanych, dla których konieczne jest podjęcie działań dotyczących poprawy stanu środowiska nastąpi w drodze ich wylistowania w załączniku do ustawy. Ewentualne przyszłe rozszerzenie listy terenów z załącznika do projektu ustawy może być wprowadzone w wyniku nowelizacji przepisów i będzie podlegało odrębnej ocenie skutków. Kwalifikowanie nowych lokalizacji do wpisania ich do załącznika do ustawy będzie opierało się na prowadzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska rejestrze gromadzącym szczegółowe informacje o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych. Na podstawie przedstawianych przez GIOŚ zbiorczych informacji z rejestru oraz oceny dostępności środków finansowych na ochronę środowiska minister właściwy do spraw klimatu będzie analizował potrzebę i możliwość uzupełnienia załącznika nr 1 do ustawy.
Celem planowanej regulacji jest:
1) usunięcie lub ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko wybranych wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych, w tym eliminacja lub zabezpieczenie odpadów stwarzających zagrożenie dla środowiska oraz oczyszczenie zanieczyszczonych terenów celem późniejszego zagospodarowania,
2) przywrócenie wielkoobszarowych terenów zdegradowanych do ponownego wykorzystania lub przygotowania do pełnienia nowych funkcji, o ile jest to możliwe.
Nowe przepisy powinny stanowić lex specialis w stosunku do aktualnie obowiązujących ustaw z zakresu ochrony środowiska i w razie potrzeby przewidywać stosowne reguły kolizyjne z przepisami dot. składowania odpadów oraz usuwania odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczanych, ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi.
Nie zdecydowano się na powołanie spółki celowej Skarbu Państwa, której zadaniem byłoby wykonywanie zadań dotyczących poprawy stanu środowiska na terenach zdegradowanych. Rozwiązanie takie odrzucono z uwagi na czasochłonny i kosztochłonny proces powoływania tego rodzaju podmiotu. Wzięto również pod uwagę położenie poszczególnych terenów zdegradowanych w różnych regionach kraju oraz ich odmienne problemy z zakresu ochrony środowiska i spraw formalno-prawnych, które wymagają indywidualnego podejścia. Zróżnicowanie poszczególnych terenów utrudniłoby sprawne i efektywne zarządzanie planowanymi działaniami przez podmiot centralny.
W celu zapewnienia przygotowania, prowadzenia, dokumentowania i oceny efektów eliminowania wpływu na środowisko wielkoobszarowych terenów zdegradowanych projekt ustawy powinien przewidywać:
1) zdefiniowanie wielkoobszarowego terenu zdegradowanego oraz składowiska „historycznych” odpadów
przemysłowych i miejsca gromadzenia „historycznych” odpadów przemysłowych;
2) określenie w załączniku do ustawy listy wielkoobszarowych terenów zdegradowanych, dla których konieczne jest podjęcie działań dotyczących poprawy stanu środowiska;
3) wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska rejestru zidentyfikowanych wielkoobszarowych terenów zdegradowanych oraz udostępniania GIOŚ informacji na temat tych terenów przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta;
4) wskazanie organu administracji właściwego w sprawach wykonania projektu poprawy stanu środowiska
na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym (wójt, burmistrz, prezydent miasta) oraz organu administracji właściwego w sprawie wydania decyzji administracyjnej w tej sprawie (starosta);
5) wskazanie obowiązków wójta, burmistrza, prezydenta miasta w zakresie kompleksowej oceny stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym;
6) zobowiązanie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do podjęcia działań dotyczących poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym, w miarę dostępności środków na ten cel, w tym przygotowania projektu poprawy stanu środowiska oraz sporządzenia wykazu nieruchomości, których zajęcie jest konieczne do wykonania tego projektu;
7) wydanie przez starostę, na wniosek wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, decyzji w sprawie poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym oraz zgodnych z nią decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości lub zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości;
8) przepis wskazujący, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta staje się posiadaczem odpadów zgromadzonych na wywłaszczanej lub czasowo zajętej nieruchomości;
9) uprawnienie dla wójta, burmistrza lub prezydenta miasta wykonującego projekt poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym dające pierwszeństwo w pozyskaniu będącej przedmiotem postępowania egzekucyjnego i komorniczego nieruchomości, na której projekt ma być wykonywany;
10) zobowiązanie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do zapewnienia funkcjonowania instalacji i urządzeń ochrony środowiska, które powstały w związku z wykonywaniem projektu poprawy stanu środowiska;
11) wprowadzenie zakazu sprzedaży przejętych nieruchomości, do czasu zakończenie wykonywania projektu poprawy stanu środowiska oraz w przypadku funkcjonowania na danej nieruchomości instalacji ochrony środowiska, do czasu, gdy jej funkcjonowanie jest konieczne dla zachowania właściwego stanu środowiska;
12) zagwarantowanie zwrotu poniesionych kosztów poprawy stanu środowiska w przypadku zwrotu nieruchomości;
13) zobowiązanie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do wydania decyzji dotyczącej zabezpieczenia
wielkoobszarowego terenu zdegradowanego poprzez ogrodzenie, prowadzenie wizyjnego systemu kontroli lub ograniczenie jego sposobu użytkowania, jeżeli jest to konieczne z uwagi na ochronę zdrowia ludzi;
14) wskazanie rodzajów kosztów wykonania projektu poprawy stanu środowiska oraz wskazanie ich źródeł finansowania (Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności, środki własne gminy oraz w zakresie nie objętym tymi funduszami - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej),
15) nałożenie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta na podmiot będący adresatem niewykonanej decyzji administracyjnej, która została uchylona decyzją o poprawie stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym, obowiązku zwrotu kosztów wykonania projektu poprawy stanu środowiska na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
16) wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – w zakresie umożliwiania wywłaszczenia nieruchomości z uwagi na konieczność do wykonania poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym oraz rozszerzenia przepisów o opłacie adiacenckiej na udział w kosztach poprawy stanu środowiska,
17) wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska – w zakresie rozszerzenia katalogu ograniczeń w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu o ograniczenia wynikające z zabezpieczenia wielkoobszarowego terenu zdegradowanego; rozszerzenia przesłanek możliwości ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości o wydanie decyzji dot. zabezpieczenia wielkoobszarowego terenu zdegradowanego.

Źródło: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, wykaz prac legislacyjnych i programowych